Budowa prostego lampowego odbiornika reakcyjnego: jakie lampy i schematy wybrać?

Fri Nov 27, 2009 3:11 pm   

Dnia Fri, 27 Nov 2009 11:31:03 +0100 na fali pl.misc.elektronika stacja
Atlantis <marekw1986NOSPAM@wp.pl> nadala:


Pierwsze cztery wyglądają mi na PCF80 lub PCF82 (ew ECF80 lub ECF82),
dwie ostatnie nie wiem.


Pierwsza to ECL86 lub PCL86, druga i ostatnia to zapewne EF80, trzecia to
PY81 lub PY88 (najptawdopodobnie, ew EY81 lub EY88), trzy następne to
mogą być ECL82 lub PCL82, następna to może być EL83 lub PL83,
przedostatnia nie wiem.


Pierwsza ti ECH21 lub UCH21, druga EBL21 lub UBL21, trzecia EL36 lub PL36
(bardziej prawdopodobne)


Jak dla mnie wszystko OK.

--
Tomasz Szczesniak

tszczesn@stareradia.pl
FIDO: 2:480/127.134 HYDEPARK moderator
http://www.stareradia.pl - wszystko o przedwojennej radiotechnice

Fri Nov 27, 2009 4:08 pm   

Tomasz Szczesniak pisze:


Hmm... One się chyba różnią napięciem żarzenia, dobrze pamiętam? Jest
jakiś sposób na ustalenie która to lampa? Pomiar oporności włókna? To
samo odnośnie lamp z U na początku. ;)


Czyli wygląda na to, że jest jakaś dioda do zasilacza, gdybym nie chciał
stosować w ogóle półprzewodników.

Co do nierozpoznanych lamp, to kwestia małej rozdzielczości (wysłać
dokładniejsze zdjęcia) czy w ogóle niczego nie przywodzą na myśl?

Fri Nov 27, 2009 5:20 pm   

Tomasz Szczesniak pisze:


Chyba właśnie widzę. Spośród lamp, które rozpoznałeś jako PCF82 lub
ECF82 większość ma oporność włókna ~5 omów, jedna ma około 10 omów.
Gdzie problem? Zmierzyłem jedną PCF82 z niezatartym napisem - też około
pięciu omów, a nie kilkanaście...



Najwyżej włożę diodę albo mostek Graetza.



Spróbuję potem zrobić więcej zdjęć bardziej "kontrowersyjnych" lamp.
Jednak generalnie rozpoznanie jest możliwe?

Fri Nov 27, 2009 5:50 pm   

Dnia Fri, 27 Nov 2009 16:08:25 +0100 na fali pl.misc.elektronika stacja
Atlantis <marekw1986NOSPAM@wp.pl> nadala:


Jak włókno ma kilka omów oporności to seria E, jak kilkanaście to P.
Ale pomiar na zimnej lampie i tak niepewny jest.



Jena to trochę mało, do tego jak to jest seria P to nie za bardzo masz
jak ją żarzyć.


Pod nie tym kątem. Ale i tak rozpoznanie lamp 'na oko' mało realne
jest, mało jest charakterystycznych.

--
Tomasz Szczesniak

tszczesn@stareradia.pl
FIDO: 2:480/127.134 HYDEPARK moderator
http://www.stareradia.pl - wszystko o przedwojennej radiotechnice

Fri Nov 27, 2009 9:14 pm   

On Nov 27, 5:20 pm, Atlantis <marekw1986NOS...@wp.pl> wrote:


Na zimno. Z temperaturą rezystancja solidnie rośnie.

Marek

Fri Nov 27, 2009 11:44 pm   

Dnia Fri, 27 Nov 2009 17:20:31 +0100 na fali pl.misc.elektronika stacja
Atlantis <marekw1986NOSPAM@wp.pl> nadala:


Znajdź w katalogu te lampy (jest ich sporo w Sieci), podłącz 6.3V (lub
odpowiednie napięcie dla serii P, w zależności które mniejsze) i zmierz
prąd żarzenia. porównaj z katalogiem i od razu będzie wiedział.

--
Tomasz Szczesniak

tszczesn@stareradia.pl
FIDO: 2:480/127.134 HYDEPARK moderator
http://www.stareradia.pl - wszystko o przedwojennej radiotechnice

Sat Nov 28, 2009 6:27 pm   

Hmm... Doszedłem do wniosku, że zacznę od złożenia prostego odbiornika
reakcyjnego na lampie bateryjnej (np. od Szarotki) a więc konstrukcja
nieco podobna do tych składanych przez amatorów w czasach międzywojnia.
Co prawda brak stopnia stopnia w.cz. przed detektorem siatkowym z
reakcją spowoduje "sianie" po wprowadzeniu lampy w oscylację, jednak po
pierwsze nie będę tego używał cały czas (to raczej eksperyment mający na
celu zaznajomienie się z techniką lampową), po drugie raczej nie
podejrzewam moich sąsiadów o nieustanne nasłuchiwanie na AM (czyli nawet
jeśli przypadkiem "zagwiżdżę" to prawdopodobieństwo, iż ktoś to zauważy
jest niewielkie) a po trzecie w końcu dzisiaj niższe pasma są
straszliwie zaśmiecone. Ostatnio robiłem próby na rosyjskim radyjku
turystycznym i odbiór ZNACZĄCO się poprawiał po wyłączeniu komputera,
ładowarek od telefonów oraz oświetlenia (świetlówki energooszczędne).

Głośnika nie przewiduję. Jaką słuchawkę powinienem zastosować? Taka ze
starego telefonu, 1600 omów powinna wystarczyć?

Jaka jest najbardziej optymalna metoda montażu? Powinienem się postarać
o jakiś kawałek ocynkowanej blachy na chasis i po zamontowaniu gniazdek,
kondensatorów obrotowych, cewki itp. pozostałe elementy łączyć pod
spodem "na pająka" czy lepszym pomysłem będzie kawałek laminatu z
wyżłobionymi punktami lutowniczymi i wielką masą dookoła?

Sat Nov 28, 2009 6:50 pm   

Użytkownik "Atlantis" <marekw1986NOSPAM@wp.pl> napisał w wiadomości
news:hermmr$aql$1@atlantis.news.neostrada.pl...

Drogo cię to będzie kosztować....


przecież podczas normalnej pracy lampa nie oscyluje


Używało się wtedy "słuchawki wysokoomowe", które miały ok 2kohm.
Nie przypominam sobie jakichkolwiek telefonów, które miałyby słuchawki 1k,
Typowo były ok. 60 ohm.


Poczatkowo była to blacha z wywierconymi otworami na podstawki lamp.
Do tej blachy były mocowane w odpowiednich miejscach łączówki izolowane lub
nie
i do tych łączówek mocowano elementy.Jeśli chcesz zachować wygląd retro...
Potem stosowano normalny laminat (np. bakelitowy). Na tym laminacie lutowano
podstawki lamp (specjalne do druku) i wszystkie elementy. To chyba najlepszy
sposób.
W starych "Radioamatorach" podany był sposób amatorskiego
robienia laminatu przez przyklejanie folii na płytce bakelitowej.
pozdrawiam,
Andrzej

Sat Nov 28, 2009 7:19 pm   

Witam

Użytkownik "Atlantis" <marekw1986NOSPAM@wp.pl> napisał w wiadomości
news:hermmr$aql$1@atlantis.news.neostrada.pl...

[...]


Sugeruję zastosować słuchawki niskoomowe (głośnik) podłączone za pomocą
transformatora głośnikowego. Tak będzie zwyczajnie bezpieczniej, biorąc pod
uwagę napięcia anodowego.

Co do metody montażu - polecam gorąco montaż tzw. "klasyczny"
(przestrzenny), oparty o podstawki lamp i inne podzespoły wielkogabarytowe.
Zacznij od wykonania kompletnej "masy", ze srebrzanki fi 0,8 do 1,5, Potem -
obwód zasilania napięciem anodowym, wspartym co kilka cm na izolacyjnych
wspornikach. Na koniec - obwody sygnałowe i automatyki punktu pracy
poszczególnych lamp. Całość zbudowana _OCZYWIŚCIE_ w opraciu o klasyczne
duraluminiowe chassis, wygięte na kształt litery "U". Taki montaż, po
starannym wykonaniu może okazać się na tyle ciekawym, że wartym
wyeksponowania, np. przez minimalizację czy wręcz rezygnację z obudowy.

Pozdrawiam - Krzysztof Kucharski

Sat Nov 28, 2009 9:24 pm   

Użytkownik Tomasz Szczesniak napisał:

lampa (5) to prawdopodobnie PCC88,
lampa (6) wygląda mi na PCC84
pracowały one w kaskodowym wzmacniaczu w.cz. przełączników kanałów
starych odbiorników TV


Oj, to raczej będzie PCL85 lub PCL805 (mało prawdopodobne aby były to
lampy z serii E) Przedostatnia to pewnikiem PL84 (w ostateczności EL86)


Pozdrawiam
Grzegorz

Sat Nov 28, 2009 9:27 pm   

Andrzej pisze:


Niby czemu? IMO drogo byłoby gdybym się skłaniał ku oryginalnej lampie z
czasów międzywojnia lub nawet jej współczesnej replice.
Poza tym zbyt wielu części nie ma. Cewka samodzielnie wykonana,
kondensatorów zmiennych u mnie dostatek, kondensatory i rezystory to nie
problem.
Co do zasilania to hmm... Żarzenie z paluszka 1,5V (chyba trzeba będzie
dać jakiś rezystor aby uzyskać niewielki spadek napięcia - karta
katalogowa mówi o 1,4V). Gorzej z anodowym. Ale ktoś tutaj chyba
wspominał, że do prób wystarczy kilka 12V bateryjek do pilotów?



Ja wiem, ale dało się słyszeć głosy ludzi, którym nie za bardzo podobał
się fakt, że może zacząć oscylować gdy przesadzi się ze wzmocnieniem.
Chciałem jedynie zauważyć, że na tych pasmach _nieustannie_ śmieci wiele
urządzeń (zwłaszcza w miastach - ja na szczęście nie mam aż takich
problemów) i jedno radio, które przestrojone zagwiżdże sobie przez parę
sekund na 225 kHz pewnie nawet nie zostanie zauważone.



Hmm... Masz rację. Nie wiem z czego one pochodzą, ale te słuchawki o
których mówiłem (oznaczenie TA-56M 1600 om) raczej nie pochodzą z
telefonu - są mniejsze i płaskie. Ze słuchawką telefoniczną skojarzyła
mi się inna wkładka - TONSIL W 66. Ta ma z kolei 250 omów.



Takie łączówki nawet chyba gdzieś mam. Chociaż nasuwa się podstawowe
pytanie: po co? Przecież taki detektor siatkowy z reakcją to konstrukcja
bardzo prosta. Moja początkowa koncepcja była następująca: kawałek
blachy wygiętej w kształt... hmm... spłaszczonej, kanciastej litery "U".
Od góry w otworze zamontowana podstawka lampy oraz cewka. Na "ściance
przedniej" dwa kondensatory zmienne (strojenie i reakcja) oraz gniazdko
słuchawkowe. Na "ściance tylnej dwa gniazdka bananowe na Antenę i
Uziemienie oraz zapewne gniazdka baterii.
Od spodu, przez całą długość chasis biegłaby masa zrobiona np. z
grubszego, dokładnie ocynowanego drutu miedzianego, przyczepiona do
blachy jakimiś przewodzącymi wspornikami w kilku miejscach. Kabel od
napięcia anodowego byłby już raczej izolowany - ilość koniecznych
połączeń niewielka, np. na jakimś izolowanym wsporniku. Inne elementy
(rezystory, kondensatory) mógłbym zamontować pomiędzy gniazdkami,
wyprowadzeniami cewki, kondensatorów zmiennych itp.
Dobra koncepcja? Sprawdzi się później ewentualnie w nieco bardziej
skomplikowanym układzie?



Pamiętasz może circa którego roku? Jakiego rocznika musiałbym poszukać w
bibliotece?

Sat Nov 28, 2009 9:46 pm   

Użytkownik Atlantis napisał:

Drogo chyba w tym sensie, że lampy do Szarotki chodzą na alledrogo po
15..20zł, a popularne novalowe w cenie przesyłki :-)


Rezystor niepotrzebny. Te lampy mają pewną tolerancję napiecia żarzenia
(w końcu baterie nie dają stabilizowanego napięcia). Możesz zastosować
jedną baterię R20 lub pojedyncze ogniwo NiMH. Jeśli chodzi o anodowe, to
do takiego jednolampowca dwie do czterech bateryjek do pilotów
wystarczy. Z lamp od Szarotki polecam do Twoich zastosowań lampę 3S4T.
Mimo, że jest to pentoda m.cz. to w takich reakcyjniakach działała mi
lepiej niż pentoda w.cz. 1T4T. Również 1S5T (dioda detekcyjna /pentoda
m.cz.) sprawowała sie nieźle.


Nawet gdybyś doprowadził do wzbudzenia (co zaraz zauważysz w
słuchawkach), to moc takiego "nadajnika" jest żadna. Może lekko
zakłócisz sąsiadowi zza ściany, ale dalej to już raczej nie.


Słuchawki 1600om będą dobre. Sprawdź, bo niekiedy każda ze słuchawek
moze mieć 1600om. Jak je połączysz szeregowo to już w ogóle będzie super :-)

Pozdrawiam
Grzegorz

Sat Nov 28, 2009 10:14 pm   

Grzegorz Kurczyk pisze:


To nie jest drogo. Drogo by było, gdybym musiał płacić 50-100 zł za
oryginalną lampkę z czasów międzywojnia lub jej współczesną replikę.
Novalowych trochę mam w domu a w razie czego można zbiór tanio uzupełnić
na Allegro. Niestety do takiej zabawy za bardzo się nie nadają...



Czyli na przykład 1,5V z normalnego paluszka takiej lampie nie
zaszkodzi, a jednocześnie 1,2V z naładowanego do pełna akumulatorka AA
też jej wystarczy do poprawnego działania?



Zastosowanie niższego napięcia anodowego wyraźnie wpłynie na wzmocnienie?



Hmm... Planowałem kupić 1T4T ale może zaopatrzę się również w 3S4T do
eksperymentów skoro tak mówisz. To jest lampa do stopnia mocy czy do
wzmacniacza napięciowego m.cz.?



1) Za ścianą nie ma sąsiada, są jedynie domownicy, a oni radia na AM
raczej za często nie słuchają.
2) Sąsiedzi są kawałek pól i sadów dalej. Sądzę, że oni raczej też
siedzą na UKF.
Tak więc naprawdę nie sądzę, żeby komuś chwilowe wzbudzenie odbiornika
podczas strojenia uprzykrzyło życie. A gdy zabiorę się za to na poważnie
(proponowane rozwiązanie 2xEF22 + EBL21) zrobię stopień w.cz. przed
reakcją i nie będzie problemu. ;)



Mówiłem o pojedynczej wkładce - to ona ma 1600 omów (zmierzone).
Dysponuję dwoma takimi. Niestety brak jakiegoś pałąka i obudów - trzeba
było by je jakoś zaizolować na wszelki wypadek.

Sat Nov 28, 2009 11:08 pm   

Tomasz Szczesniak pisze:


Tutaj to też potrafi działać w drugą stronę. Czytałem o ludziach, którzy
nie mogą mieć szybkiego Internetu via ADSL z powodu bliskiego sąsiedztwa
nadajnika średniofalowego.
U mnie na szczęście jakichś straszliwych zakłóceń nie ma. Komputery,
ładowarki czy świetlówki słychać, ale audycję jak najbardziej da się
zrozumieć. Ja uświadomiłem sobie obecność zakłóceń dopiero po wyłączeniu
wszystkich ich źródeł. A i tak test był robiony na starym, rosyjskim
"Artku" - turystyczne radyjko tranzystorowe o bezpośrednim wzmocnieniu.
W kuchni znajduje się trochę lepszy odbiornik - tam 225 kHz (uprzedzając
sugestie: nie pomyliłem sobie z PR1 na UKF) odbiera naprawdę ładnie.



Hmm... Z jakiegoś powodu w tym przypadku nie da się dać przed wyjściem
słuchawkowym kondensatora, który odcinałby składową stałą?



Musiałbym się najpierw upewnić czy gdzieś nie ma transformatora
głośnikowego.

Sat Nov 28, 2009 11:13 pm   

Użytkownik Atlantis napisał:

Też się nadają, tylko do żarzenia trzeba jakiś akumulator. Lampy z serii
E były w sumie projektowane pod żarzenie z akumulatora kwasowego. Stąd
te 6,3V (trzy ogniwa ołowiowe).
Małe lampy z serii E np EF95 pobierają nawet niezbyt duży prąd żarzenia
(100mA) czyli trzy razy mniej od typowej żaróweczki na to napięcie. Przy
odbiorniku jednolampowym jako anodowe też wystarczą do pierwszych prób
bateryjki z pilota. Prąd anodowy będzie niewiele większy niż przy
lampach bateryjnych.


W Szarotce do żarzenia służyły dwie R20 połączone równolegle. Nowe
baterie potrafiły dać ponad 1,5V, a w końcowej fazie rozładowania było
to ok 1V, a radio nadal grało.

Z pewnością, zbyt niskie napięcie anodowe może nawet doprowadzić do
"braku reakcji" bo wzmocnienie będzie zbyt małe. Z praktyki dla lamp od
Szarotki przy napięciu 24V powinieneś już bez problemu osiągnąć
optymalne sprzężenie zwrotne i wzmocnienie wystarczające do pracy na
słuchawkach. Oczywiście podwyższenie napięcia anodowego zwiększy
wzmocnienie. Tylko UWAGA !!! Przy lampach bateryjnych trzeba uważać.
Jeden błąd w połączeniach obwodów żarzenia i anodowego zazwyczaj konczy
się natychmiastowym upaleniem włókna żarzenia w lampie. Nawet taka mała
bateryjka 12V od pilota błyskawicznie upali włókno i lampa na śmietnik.
Dlatego przed włożeniem lampy w podstawkę sprawdź czy napięcia sa
prawidłowe.


1T4T też będzie działać. Jej odpowiednikiem jest DF96. Obie te lampy
doskonale się nadają na ewentualny wzmacniacz w.cz. Gdybyś ustrzelił na
alledrogo DF906 to ta chodzi bardzo ładnie w stopniu reakcyjnym. Jeśli
możesz to kup komplet lamp od Szarotki. Będziesz miał do dalszych
eksperymentów. Skróconej superheterodyny itp.
1R5T - 1H33 - DK91 heptoda do stopnia przemiany
1T4T - DF96 pentoda w.cz. (w Szarotce wzmacniacz p.cz.)
1S5T - 1AF33 - DAF91 dioda detekcyjna i pentoda napięciowa m.cz.
3S4T - 1L33 - DL96 pentoda mocy m.cz. (głośnikowa)


Kup sobie w kastoramie nauszniki dla operatorów młotków pneumatycznych
i zapakuj do nich te wkładki. Dziala jak złoto. Sprawdzone
empirycznie :-)

Pozdrawiam
Grzegorz