Minimalizacja rozmiaru anteny ferrytowej w odbiornikach AM - praktyczne wskazówki

Thu Dec 31, 2009 6:46 pm   

Składam sobie właśnie rekreacyjnie maleńki odbiorniczek na UL1111 według
przytoczonego tutaj już parokrotnie artykułu z Młodego technika z 1984
roku. Właściwie czekam tylko na przesyłkę ze scalakami, w międzyczasie
nawinę cewkę na fale długie.

Tak jednak w międzyczasie naszła mnie mała refleksja. Niekiedy w
odbiornikach trafiało się na całkiem sporych rozmiarów anteny ferrytowe,
zwłaszcza jeśli chodzi o stacjonarne OR. W turystycznych (taki Minor
albo np. późniejsza Monika) były już odpowiednio mniejsze. W jeszcze
mniejszych odbiornikach (jak mój prosty rosyjski Artek) mają już tylko
kawałeczek pręta o długości jakichś 6-7 cm, a wieczorną porą słuchałem
na tym średniofalowych stacji rosyjskich, niemieckich, czeskich i chyba
nawet angielskich. Jak się okazuje na przykładzie owego projektu z MT
można zejść do czegoś o długości 47mm i średnicy 7-8mmm i mieć całkiem
sprawny odbiornik np. Warszawy I.
Ostatnio trafiłem na coś takiego:
http://www.elportal.pl/pdf/k15/04_02c.pdf

Jak daleko można zejść z rozmiarem anteny ferrytowej nie tracąc jej
funkcjonalności? Tak mi przyszło do głowy, że może na przykład jakiś
producent telefonów komórkowych mógłby w ten sposób dodać również
funkcjonalność radia AM, a nie tylko FM do swoich produktów?

Thu Dec 31, 2009 8:47 pm   

Fizyki się nie oszuka. Im mniejsza antena ferrytowa, tym:
-ma gorsze właściwości kierunkowe
-wymaga większego wzmocnienia odbiornika
-będzie bardziej 'czuła' na wpływ elementów blisko niej w odbiorniku i
gorzej się stroiła.

Są robione miniaturowe odbiorniki FM/AM z malutką anteną ferrytową w środku
na fale średnie. Jednak odbiór z czegoś takiego jest raczej symboliczny.
Oczywiście, przyczyn kiepskiego odbioru z takich 'gadżetów' jest więcej, nie
jest to tylko z powodu małych wymiarów anteny.....
W komórce to już w ogóle nie mialoby sensu- za dużo w środku 'cyfrówki', z
której poziom zakłóceń skutecznie uniemożliwiłby odbiór.

Fri Jan 01, 2010 12:44 pm   

Atlantis pisze:


A ja się podczepię pod pytanie: chciałem zrobić sobie antenę ramową na
fale średnie, ale interesuje mnie też temat anten ferrytowych w
większych rozmiarach. Choć posiadam kilka różnych prętów o długości
15-20cm, które można by złożyć w jakąś większą konstrukcję, to najlepiej
byłoby mieć kilka jednakowych prętów, zarówno pod względem wymiarów jak
i przenikalności. I tutaj moje pytanie: orientuje się ktoś, gdzie można
w ilościach detalicznych (5-10sztuk) kupić takie pręty o znanych
parametrach (w przyzwoitej cenie)? Do tej poty udało mi się znaleźć
jedynie w Elfie, ale tam cena poraża...

Pozdrawiam,
Paweł

Fri Jan 01, 2010 2:18 pm   

Paweł Hadam wrote:



RW-8x65C prawdopodobnie tna je z dluzszego preta i mozliwe byloby
kupno np 25cm odcinkow.
--
pzdr, j.r.

Fri Jan 01, 2010 2:20 pm   

BTW mam jeszcze jedno pytanie. Mianowicie przed chwilą próbowałem
nawinąć antenę ferrytową/cewkę obwodu rezonansowego do wspomnianego
powyżej odbiorniczka z MT. Jakieś piętnaście zwojów przed końcem drut
się zerwał. Co mam zrobić w takiej sytuacji? Zlutować? W jaki sposób
najlepiej połączyć dwa końce? Poziomo (na płasko względem korpusu) czy
pionowo (pod kątem prostym względem korpusu, tak jakbym robił w tym
miejscu odczep)?

Po drugie starałem się nawijać drut względnie dokładnie, zwój przy
zwoju. Jednak nie zawsze mi się udało idealnie ściśle je poprowadzić,
nie jestem pewien też czy przypadkiem w jednym, dwóch czy trzech
miejscach się nie skrzyżowały. Wolałem nie odwijać co chwilę i tak nie
mając pewności czy jest źle, gdyż w końcu straciłbym rachubę. Gdyby
jednak coś takiego się zdarzyło to nie wpłynie na cewkę na fale długie?

Fri Jan 01, 2010 2:55 pm   

On Thu, 31 Dec 2009 20:47:15 +0100, Ktos wrote:

Ale to moze byc zaleta - nie trzeba odbiornikiem krecic :-)

Hm, naprawde ma gorsze ? Mowa o 5-20cm antenie przy dlugosci fali
setek metrow.


Mam wrazenie ze elektronika zrobila olbrzymi postep - moze dzis
wystarczy znacznie krotszy pret.


Ale cyfrowka pracuje na dziesiatkach MHz :-)

J.

Tue Jan 05, 2010 3:22 pm   

Ja bym radził wziąć pod uwagę, że ogólnie teraz warunki odbioru programu I
radia na falach długich są słabe. Teraz nawet dobre stare heterodyny ogólnie
słabo odbierają PR1. Na pewno ma na to tez wpływ poziom zakłóceń w eterze.
Ale podstawowy mankament to brak nadajnika z tamtych czasów - Konstantynów o
mocy 2MW oraz antenie 646metrów.

Tak więc ja bym za bardzo nie pchal się w takie radyjko teraz.
Kiedyś radyjko w pudełku od zapałek to było coś - nie ważne że ledwo było
słychać .
--
Pozdrawiam
EM

Tue Jan 05, 2010 6:22 pm   

Ja bym nie przesadzał. Lata temu, w latach dziewięćdziesiątych jeszcze
jako dzieciak bawiłem się prostymi, samodzielnie złożonym odbiornikiem
detektorowym. Najpierw na słuchawce, potem ze wzmacniaczem m.cz. i
głośnikiem. Było słychać jakieś średniofalowe stacje czeskie i
rosyjskie. Inny układ w klasycznej, "szkolnej" formie - kawał druta pod
sufitem, kaloryfer w roli uziemienia, obwód rezonansowy, detektor na
diodzie germanowej i kilka tranzystorów w roli wzmacniacza m.cz.
odbierał PR1 na głośnik. Cicho, ale odbierał. A to były czasy już po
runięciu masztu w Konstantynowie.

Dzisiaj. Radiowa jedynka całkiem ładnie odbiera na prościuteńkim
rosyjskim radyjku Artek, o którym wspominałem parę razy. Prościuteńka
konstrukcja o bezpośrednim wzmocnieniu, parę tranzystorów i niewielki
pręt ferrytowy. A poza 225kHz w godzinach wieczornych pięknie na tym
czymś słychać stacje naszych sąsiadów, raz nawet język Shakespeare'a
słyszałem.

Kolejny aspekt: Na elektrodzie znalazłem ślad pomyślnego uruchomienia
tego układu na UL1111 już w czasach współczesnych.
http://www.elektroda.pl/rtvforum/topic411206.html
Jeśli w Częstochowie tak ładnie odbiera, to w Krakowie nie powinno być źle.

To chyba tyle jeśli chodzi o słaby sygnał z Solca Kujawskiego.
Co do jednego się zgodzę. Co do opinii o zakłóceniach. Na szczęście
mieszkam poza miastem. ;)

Więc wrócę do pytania: mogę przylutować urwany drut nawojowy? Jeśli tak,
to w jaki sposób powinno się wykonać takie połączenie?

Wed Jan 06, 2010 5:55 pm   

Hmm... Właśnie dzisiaj dostałem przesyłkę ze scalakami i mogłem wlutować
UL 1111 do układu. Jeszcze nie podpiąłem anteny rezonansowej oraz
kondensatora układu rezonansowego (powód poniżej) jednak po podłączeniu
1,5V zasilania w słuchawce słychać szum.
Muszę poczekać na dzienne światło aby dobrze nawinąć uzwojenie wtórne
obwodu rezonansowego. Poza tym byłbym bardzo wdzięczny, gdyby ktoś w
końcu zechciał odpowiedzieć na pytania dotyczące zerwanego drutu podczas
nawijania. Czy:
1) ~15 zwojów jakie zostały do końca nie robi różnicy i mam sobie
odpuścić. Zwłaszcza, że zastosowałem pręt ferrytowy o 1mm większej
średnicy niż w prototypie.
2) Powinienem je jednak nawinąć. Jeśli tak, to jak powinno wyglądać
połączenie?

I jeszcze jedno pytanie: Czy istnieje jakiś sposób na obejście mozolnego
dobierania parametrów cewki i kondensatora obwodu rezonansowego poprzez
podmienianie elementów, aż się w końcu nie trafi na PR1? Może w którymś
punkcie (przed detektorem) mógłbym wpiąć licznik częstotliwości widząc
jak blisko jestem 225kHz?

Wed Jan 06, 2010 10:44 pm   

Może się nie udać (za słaby sygnał), ale sprawdzić warto.
Gdyby nie wyszło to można zrobić generator 225kHz - łatwo go dostroić za
pomocą częstościomierza. Założyć pętelkę na antenę ferrytową (sprząc
indukcyjnie) do obwodu rezonansowego podłączyć sondę (dioda germanowa) i do
woltomierza. Stroić na maksimum sygnału z wyraźnymi zboczami z jednej i
drugiej strony.
Można użyć też pozostałej części (elektroniki) odbiornika. Tylko że też
trzeba się wpiąćz woltomierzem, chyba że masz do dyspozycji generator
modulowany, wtedy można na słuch.
Przynajmniej do prób wskazany byłby kondensator o zmiennej pojemności.

--
Desoft

Thu Jan 07, 2010 9:01 pm   

Pozdrawiam niedowiarków. Odbiorniczek uruchomiony. PR1 odbiera głośno
i wyraźnie, udało mi się także złapać kilka zagranicznych stacji.
Brzmienie powiedziałbym nawet ładniejsze niż na kilka razy wspominanym
już przeze mnie rosyjskim, turystycznym Artku. Rzecz jasna gorzej niż na
fabrycznej superheterodynie, ale jestem mile zaskoczony odbiorem na tym
maleńkim kawałku pręta ferrytowego. Aż zaczynam się zastanawiać jak
nisko można by zejść. Skoro jak się wydaje przy tych 5cm o średnicy 8mm
jest zapas "mocy" to może dałoby się celem miniaturyzacji antenę nawinąć
na jeszcze mniejszym rdzeniu ferrytowym z dławika albo filtra p.cz.?
Jedyna wada to zakłócenia, ale tutaj trudno winić radyjko.

Poczekam do jutra i zobaczę jak się będzie sprawdzało przy dziennej
propagacji.

Chwilowo odbiornik korzysta z dużego kondensatora zmiennego. Za chwilę
zmierzę jego pojemność na optymalnym ustawieniu i złożę to w całość.

Fri Jan 08, 2010 10:55 am   

Użytkownik "Atlantis" <marekw1986NOSPAM@wp.pl> napisał w wiadomości
news:hhkslb$qra$1@atlantis.news.neostrada.pl...

Zlutuj najnormalniej jak potrafisz. Niczego nie zepsujesz.
Możesz nawet nie izolować.


Na długie, amatorsko to się nawija - masowo,
czyli motasz zwoi ile trzeba.
Jeżeli wolisz żeby było estetycznie to - zwój przy zoju:).

Artur(m)

Fri Jan 08, 2010 11:58 am   

Artur(m) pisze:


Wygląda na to, że nie muszę nawet nawijać tych brakujących zwojów.
Warszawa I spokojnie odbiera na takiej cewce przy C1 około 412 pF.



Zwykle stawiam na dokładność, więc wolałem, aby było nawinięte
estetycznie - zwój przy zwoju.

Fri Jan 08, 2010 12:07 pm   

Użytkownik "Atlantis" <marekw1986NOSPAM@wp.pl> napisał w wiadomości
news:hi73do$khc$1@nemesis.news.neostrada.pl...


Tak to znana sprawa;)



To się naturalnie opłaca.
Często nie trzeba drugiego układu próbnego robić:)

Artur(m)

Sat Jan 09, 2010 11:38 am   

BTW tak się zastanawiam. Co trzeba by zrobić chcąc dodać wzmacniacz
głośnikowy w tym prostym odbiorniczku. Dla przypomnienia:
http://www.mlodytechnik.pl/archiwum/84-Nw-10-Mini_odbiornik.pdf
Konkretnie to wersja druga, zasilana 1,5V.

Dałoby się ro osiągnąć bez podnoszenia napięcia zasilania? Wystarczyłby
jakiś tranzystor BD czy raczej scalony wzmacniacz głośnikowy?
Gdyby chcieć zrobić wersję dwuzakresową (średnie i długie) wystarczyłoby
zrobić odczep na cewce czy raczej nawinąć na większym pręcie dwie osobne
cewki i przełączać je przełącznikiem?