Wskaźnik sygnału w amatorskim radiu

Mon Sep 04, 2023 8:47 am   

Ponieważ ciągle jeszcze występują problemy z dostępnością
półprzewodników, jakiś czas temu ograniczyłem zaczynanie nowych
projektów i zamiast tego postanowiłem dokończyć te, które jakiś czas
(niekiedy całe lata) temu zostały odłożone na półkę. Odnosi się to m.in.
do kilku projektów krótkofalarskich.

Wczoraj zabrałem się m.in. za uruchamianie transceivera Taurus na 20m.
Urządzenie jest już zamontowane w obudowie, ze wstępne uruchomionym
odbiornikiem i działającym generatorem DDS. Pozostało uruchomienie
nadajnika i wykonanie kilku drobnych dodatków.
Na pierwszy ogień poszło uruchomienie wskaźnika sygnału (nie jest to
prawdziwy S-Meter, a jedynie orientacyjny wskaźnik). Niestety
uświadomiłem sobie, że w ostatnich latach z Internetu poznikała część
stron poświęconych tej konstrukcji, musiałem się więc opierać na tym co
zostało i co znalazłem u siebie na dysku.

Posiłkowałem się głównie opisami z tych stron:
http://sp9lvz.sp-radio.eu/kacik-konstruktora/trx-ssb-taurus-sp5ddj/
https://sp5ddj.home.pl/ARCHIWUM/SQ2JAC%20Taurus%20story/taurus.html

Wykonałem mały moduł, montowany na gnieździe antenowym.
Opierałem się na tym schemacie:
http://sp9lvz.radiowo.vdl.pl/wp-content/uploads/2014/05/Taurus-TX-miernik.jpg

Dodałem jeszcze jeden potencjometr montażowy w trybie zmiennego oporu
(środkowe wyprowadzenie połączone z jednym ze skrajnych) włączony
pomiędzy punkt A oraz wyjście sygnału ARW w odbiorniku - na schemacie
tego potencjometru nie ma, ale znajduje się on w opisie, widać go także
na zdjęciach - służy do ogólnej kalibracji miernika w trybie odbioru.

Efekt jest taki, że podczas testów byłem w stanie zaobserwować działanie
wskaźnika. Jednak tylko podczas odbioru najmocniejszych stacji wychylał
się on tak do 20-25%. Przy słabszych sygnałach wskazówka albo ledwie
podrygiwała, albo nie ruszała się wcale. A i tak żeby uzyskać ten efekt
musiałem skręcić potencjometr do zera.

Teraz zastanawiam się co może być nie tak. Przychodzą mi do głowy
następujące hipotezy:

1. Zbyt słaby poziom sygnału z prowizorycznej anteny - to KDWZO,
biegnąca przy ścianie budynku?
2. Może filtry wejściowe nie są jednak dobrze zestrojone?
3. Może cos jest nie tak z samym wskaźnikiem?

Dobrze rozumiem, że jeśli podam na wejście RX sygnał sinusoidalny o
amplitudzie 50uV i częstotliwości odpowiadającej środkowi pasma 20m, to
wskaźnik powinien się wychylać do końca (odpowiednik S9)?

Mon Sep 04, 2023 9:21 am   

W dniu Mon, 4 Sep 2023 08:47:52 +0200, użytkownik Atlantis napisał:


Dobrze rozumiesz ale powinieneś uwzględnić silniejsze sygnały i rozszerzyć
skalę do S9+20dB. Jeśli miernik nawet przy relatywnie silnych sygnałach
nie wychyla się należycie to albo te sygnały są za słabe albo twoja ARW
źle działa. Albo z innych przyczyn wzmocnienie odbiornika jest za małe.
Nie rozstrzygniesz tego bez dostępu do generatora w.cz. wzorcowego z
dobrym dzielnikiem wyjściowym.
Jeśli chodzi o antenę KDWZO to jako odbiorcza się sprawdza, zwłaszcza
jeśli ma ok. 5 m.



--
Jacek

Mon Sep 04, 2023 10:30 am   

On 4.09.2023 09:21, Jacek wrote:


Masz rację. Umknęło mi to...



Na razie zakładam, że najbardziej prawdopodobną przyczyną są filtry.
Wydawało mi się, że zdążyłem je już zestroić, jednak projekt tak długo
leżał na półce, że równie dobrze mogłem je kiedyś tylko z grubsza
podstroić na słuch. W czasach gdy zaczynałem ten projekt i tak nie
dysponowałem lepszymi narzędziami niż sonda w.cz. do multimetru i
prowizorycznie sklecony generator. Mogłem więc nie zestroić ich prawidłowo.



Co rozumiesz przez "dobry dzielnik wyjściowy"? Mam w warsztacie jedynie
chiński generator funkcyjny DDS JDS6600. Nie wiem czy potrafi ustawić
tak mały sygnał, a nawet jeśli to czy nie będzie problemu z
rozdzielczością pionową. Tak więc chyba faktycznie będe musiał go wpiąć
przez jakiś dzielnic/potencjometr. Ewentualnie chyba mógłbym użyć
NanoVNA jako generatora.



a reszta jest rozwieszona między drzewami.

Mon Sep 04, 2023 10:38 am   

W dniu Mon, 4 Sep 2023 10:30:43 +0200, użytkownik Atlantis napisał:


Dobry dzielnik wyjściowy (czy ogólnie generator) to taki z którego energia
w.cz nie ucieka bokiem Inaczej nie będziesz wiedział co twój odbiornik
odbiera - sygnał dostarczany kabelkiem czy sygnał rozproszony. A jak to
jest z tymi typami które wymieniłeś - nie wiem bo ich nie znam. Nie jest
łatwo skonstruować szczelny generator, zwłaszcza przy poziomach
wyjściowych rzędu mikrowoltów.



--
Jacek

Mon Sep 04, 2023 1:14 pm   

Atlantis <marekw1986NOSPAM@wp.pl> wrote:


Mam bardzo złe doświadczenia z czymś takim.

Pomyśl nad EFHW. Przy ścianie dasz feeder, a linkę antenową o długości pół
fali dopiero od miejsca, w którym faktycznie może pełnić rolę anteny. Do
tego transformator impedancji w miejscu połączenia (49:1, może 64:1) i
albo jakaś mała przeciwwaga i dławik na feederze przy wejściu do
transformatora, albo bez przeciwwagi, i dławik na feederze, ale trochę
dalej (żeby oplot robił za przeciwwagę). Przeciwwaga z 0,05 długości fali,
więcej nie trzeba.

To działa jak dipol, tylko zasilany od końca a nie od środka. Stroisz to
długością linki.

--
Po roku studiow przyjezdza do domu studentka i od progu wola:
- Mamo, mam chlopaka!
- Swietnie coreczko, a gdzie studiuje?
- Alez mamo, on ma dopiero dwa miesiace!

Mon Sep 04, 2023 4:35 pm   

W dniu Mon, 4 Sep 2023 11:14:22 -0000 (UTC), użytkownik Arnold Ziffel
napisał:


Jeśli miałeś na myśli HyEndFed to zgadza się. Marek, jak masz warunki na
powieszenie tylko jednej anteny, to jest dobry wybór. Sam takiej używam.



--
Jacek

Mon Sep 04, 2023 6:55 pm   

On Mon, 4 Sep 2023 08:47:52 +0200, Atlantis wrote:

A mierzyles napięcie ARW w czasie odbioru?

Moze tak ma byc, moze miernik inny ?


Pewnie jakos tak, ale uzyskac te 50uV bez przesłuchów moze być trudne
...

J.

Mon Sep 04, 2023 11:01 pm   

On 4.09.2023 09:21, Jacek wrote:


Ok, podpiąłem posiadany generator DDS i sprawy się nieco rozjaśniły.

1. Okazuje się, że generator niestety nie zejdzie tak nisko z amplitudą.
Minimum w jego przypadku to 1mV, co pozwoliło mi przetestować wskazania
dla zakresu w okolicy S0+30dB i nieco niżej. W tym przypadku faktycznie
trzeba było skręcać potencjometr, bo wskaźnikowi brakowało skali. Więc
podejrzewam, że taki właśnie zamysł przyświecał twórcy.
2. Radziecki mikroamperomierz w tym zastosowaniu nie radzi sobie z
sygnałami w pobliżu dolnej granicy skali. Wskazówka nawet nie drgnie.
Żeby mieć jakikolwiek odczyt w przypadku słabych stacji trzeba
całkowicie skręcić potencjometr, ale wtedy ewentualny odbiór czegoś w
okolicy S9+20dB wywali wskazówkę poza skalę.
3. Trudno tę modyfikację nazywać S-Meterem. To raczej prosty wskaźnik,
sprawdzający się głównie z mocniejszymi stacjami i ułatwiający
podstawowe strojenie odbiornika. Pewnie funkcja pomiaru sygnału
wyjściowego bardziej się przyda.
4. Jednak dobrze pamiętałem i obwody wejściowe w RX były już wstępnie
zestrojone na maksimum w okolicy 14,2 MHz.
5. Antena i sposób jej rozwieszenia pewnie też ma wpływ na uzyskane efekty.

Mon Sep 04, 2023 11:17 pm   

On 9/4/23 10:35, Jacek wrote:

EFHW to rodzaj anteny, HyEndFed to firma produkująca anteny.
Tutaj masz ładne podsumowanie EFHA: https://youtu.be/Su7iScRC4EI

Jacek
kw4ep

Mon Sep 04, 2023 11:45 pm   

W dniu Mon, 4 Sep 2023 17:17:55 -0400, użytkownik Jacek Radzikowski
napisał:


i nazwa firmy ale przede wszystkim środowiskowa nazwa wielopasmowej anteny
dipolowej zasilanej od końca tyle że z wbudowanym trapem i transformacją
oporności z pomocą trafa a nie linii ćwierćfalowej. Są odmiany tej anteny
pracujące rezonansowo jak i odmiany nierezonansowe.





--
Jacek

Mon Sep 04, 2023 11:53 pm   

W dniu Mon, 4 Sep 2023 23:01:28 +0200, użytkownik Atlantis napisał:


Żeby S-metr działał, ARW musi mieć dynamikę równą zakresowi S-metra czyli
kilkadziesiąt dB. Ta prościzna w Taurusie która ma dynamikę możliwą do
osiągnięcia na pojedynczym FET, czyli góra kilkanaście dB jest "za
krótka".


--
Jacek

Tue Sep 05, 2023 12:06 am   

On 9/4/23 17:45, Jacek wrote:

Nazwa HyEndFed kiedyś być może obiła mi się o uszy, ale nigdy jako nazwa
"zwyczajowa".

EFHW to specyficzny rodzaj anteny zasilanej na końcu, który ma długość
połowy fali częstotliwości podstawowej, i pracuje w rezonansie. W
przypadku pasm amatorskich tak szczęśliwie się składa, że tak dobrać
częstotliwość podstawową, że antena będzie rezonować także na wyższych
pasmach (n.p 40m, wersja 80-metrowa jest jeszcze lepsza), i dzięki temu
można ją używać jako antenę wielopasmową bez potrzeby dodatkowego
dopasowania.
Trap jest opcjonalny w EFHW, żeby dopasować do pasm gdzie nie pracuje w
rezonansie.

Jacek
kw4ep

Tue Sep 05, 2023 7:04 am   

W dniu Mon, 4 Sep 2023 18:06:41 -0400, użytkownik Jacek Radzikowski
napisał:


Otóż nie bardzo, bo jak wspomniałem, dopasowanie do takiej anteny odbywa
się z pomocą ćwierćfalowego odcinka linii zasilającej. A ten może być
ćwierćfalowy jedynie na jednym pasmie. Ale tu moja wiedza się kończy. Może
wymyślono sposoby na wielopasmowość i dla tej anteny. W końcu ham's to
zmyślny ludek :)



--
Jacek

Tue Sep 05, 2023 7:45 am   

On 9/5/23 01:04, Jacek wrote:

EFHW jest dość magiczną anteną, z tego powodu że dobrze zestrojona nie
potrzebuje żadnego specjalnego dopasowania. 40 i 80-metrowe wersje
anteny rezonują na kilku innych HAMowych pasmach, i tam tez nie potrzeba
robić cudów żeby je dopasować. Dławik na kablu daje się po to, żeby
odizolować RF wracające po ekranie. Z tego powodu świetnie nadają się na
anteny "kieszonkowe", np. dla stacji POTA czy SOTA.

Dopasowywać trzeba anteny nie-rezonansowe (np. random wire), ale to nie
są EFHW. HW w EFHW pochodzi od "half wavelength" - połowa długości fali.
Dopasowanie jest tez potrzebne na pasmach na których EFHW nie pracuje w
rezonansie.

W filmiku który podlinkowałem, Tomek, F4HPX ładnie po polsku wyjaśnił
jak działa EFHW. Warto obejrzeć.


Jacek
kw4ep

Tue Sep 05, 2023 5:30 pm   

On Tue, 5 Sep 2023 05:04:37 -0000 (UTC), Jacek wrote:

transformator.
Niedawno o to pytałem.

np
https://www.youtube.com/watch?v=E54yPI76VA0

J.